Ο ρατσισμός

(Γιάννης Βεζιρτζής, Κώστας Κώτσος, Μαρία Μπλιαχούτα)

 

ΤΑΞΕΙΣ: Ε' και ΣΤ΄

ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 7 δίωρα

ΜΕΣΑ ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ

Κείμενο διεθνούς οργανισμού, απόσπασμα θεατρικού έργου, αποσπάσματα βιβλίων, γελοιογραφίες, διαφήμιση και αποσπάσματα άρθρων από τον ημερήσιο τύπο, λεξικό, απόσπασμα επιστολής αντιρατσιστικών οργανώσεων, δίσκοι μουσικής, αφίσες.

 

Ενδεικτική πορεία

 

1ο δίωρο

επιδιώξεις:

 

Ø      Κατανόηση γραπτού λόγου (διακήρυξη διεθνούς οργανισμού).

Ø      Άσκηση στην κατανόηση και παραγωγή προφορικού λόγου (συζήτηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα)

 

Μοιράζεται στους μαθητές η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (βλ. υλικό σελ. 18). Συζητείται η μορφή και το περιεχόμενο των πέντε πρώτων άρθρων και σχολιάζεται αν όλοι οι άνθρωποι απολαμβάνουν τα δικαιώματα στα οποία αναφέρονται τα συγκεκριμένα άρθρα.

 

2ο δίωρο

επιδιώξεις:

 

Ø      Κατανόηση γραπτού λόγου, και εξοικείωση με κείμενα διαφορετικού γλωσσικού ύφους.

Ø      Παραγωγή προφορικού λόγου (διάλογος).

Ø      Ευαισθητοποίηση σε σημαντικά κοινωνικά θέματα (παλιές και νέες μορφές ρατσιστικών πρακτικών).

Ø      Κατανόηση  και διατύπωση ορισμών αφηρημένων εννοιών.

 

α. Οι μαθητές διαβάζουν σιωπηρά ένα απόσπασμα από το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ (βλ. υλικό σελ 19) και ένα άρθρο από τον ημερήσιο τύπο (βλ. υλικό σελ 20), που αναφέρονται στη ρατσιστική βία και την ξενοφοβία. Ακολουθεί συγκριτική μελέτη των δύο κειμένων  ως προς το ύφος και  το περιεχόμενό τους. Σχετίζονται με τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και συνειδητοποιείται ότι όσα διακηρύσσονται εκεί δεν ισχύουν τελικά για όλους τους ανθρώπους.

 β. Γράφεται στον πίνακα ο ορισμός της λέξης “ρατσισμός”, από λεξικό. Κρίνεται ο ορισμός ως προς την επάρκειά του και γίνεται προσπάθεια διατύπωσης ενός πληρέστερου ορισμού, παίρνοντας υπόψη και το δεύτερο άρθρο της Διακήρυξης των δικαιωμάτων του Ανθρώπου. 

 

3ο δίωρο

επιδιώξεις:

 

Ø      Κατανόηση διαφορετικών τρόπων εκφοράς γραπτών μηνυμάτων (κείμενο, γελοιογραφίες).

Ø      Εξοικείωση με τις συμβάσεις της γελοιογραφίας.

Ø      Παραγωγή προφορικού λόγου (συζήτηση για την επιρροή των Μ.Μ.Ε).

Ø      Δημιουργία γελοιογραφιών με αντιρατσιστικό περιεχόμενο.  

 

α. Μοιράζουμε στους μαθητές το απόσπασμα ενός άρθρου (βλ. υλικό σελ 21) και μια γελοιογραφία (βλ. υλικό σελ 22) από τον ημερήσιο τύπο. Συζητείται το περιεχόμενό τους (που αναφέρεται στη δύναμη των Μ.Μ.Ε. και το ρόλο που παίζουν στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης και στην καλλιέργεια κλίματος ρατσισμού και ξενοφοβίας).  Κατόπιν σχολιάζεται και κατανοείται ο διαφορετικός τρόπος εκφοράς του μηνύματος.  

 β. Δίνονται στους μαθητές άλλες δυο γελοιογραφίες (βλ. υλικό σελ 23), προκειμένου να εξοικειωθούν περισσότερο με τον τρόπο που σχολιάζουν οι γελοιογράφοι ζητήματα ρατσισμού και ξενοφοβίας.

 γ. Ζητάμε από τα παιδιά να εργαστούν ατομικά ή ομαδικά και να φτιάξουν   γελοιογραφίες αντιρατσιστικού περιεχομένου, οι οποίες εκθέτονται στην τάξη. Από αυτές επιλέγονται κάποιες για να σταλούν σε εφημερίδες και παιδικά περιοδικά.

 

4ο δίωρο

επιδιώξεις:

 

Ø      Άσκηση στην κατανόηση γραπτού λόγου και εξοικείωση με γραπτά κείμενα διαφορετικού γλωσσικού ύφους (διαφήμιση, επιστολή).

Ø      Άσκηση στην παραγωγή προφορικού λόγου και στην αξιολογική προσέγγιση της διαφήμισης.

Ø      Άσκηση στην παραγωγή γραπτού λόγου (σύνταξη επιστολής διαμαρτυρίας).

 

α. Μοιράζονται στους μαθητές δυο κείμενα. Το πρώτο (βλ. υλικό σελ. 24) είναι μια διαφήμιση για συστήματα συναγερμού με τη μορφή επιστολής, που προσπαθεί να εκμεταλλευτεί το έντονο κλίμα ρατσισμού και ξενοφοβίας που επικρατεί τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας. Το δεύτερο (βλ. υλικό σελ.25) είναι μια επιστολή διαμαρτυρίας που υπογράφεται από πέντε αντιρατσιστικές οργανώσεις και απευθύνεται στο δήμαρχο Άνω Λιοσίων (είναι γνωστό ότι σ’ αυτή την περιοχή υπάρχει καταυλισμός Τσιγγάνων, όπου οι συνθήκες διαβίωσής τους είναι απαράδεκτες).

 β. Ακολουθεί συζήτηση για τη μορφή των κειμένων και μελέτη των γλωσσικών μέσων που χρησιμοποιούν οι διαφημιστές στα κείμενά τους (επαναλήψεις, σύντομος και ελλειπτικός λόγος κ.λπ.)

 γ. Στη συνέχεια οι μαθητές καλούνται να εντοπίσουν τις διαφορές των δύο κειμένων ως προς το περιεχόμενό τους και μέσα από τη συζήτηση οδηγούνται να συντάξουν ως τάξη μία επιστολή διαμαρτυρίας προς την εταιρεία “Spider-συστήματα ασφαλείας συναγερμού” για το απροκάλυπτο ρατσιστικό περιεχόμενο της διαφήμισής της.

 δ. Επεξεργασία του κειμένου που θα σταλεί στην εταιρεία.

 

5ο δίωρο

επιδιώξεις:

 

Ø      Κατανόηση στατιστικού πίνακα.

Ø      Παραγωγή γραπτού λόγου (ερωτηματολόγιο).

Ø      Άσκηση στη διενέργεια έρευνας μικρής εμβέλειας.

 

α. Μοιράζεται στα παιδιά ένας στατιστικός πίνακας (βλ. υλικό σελ 26), που δείχνει το βαθμό ενασχόλησης των Ευρωπαίων με πρόσωπα άλλης εθνικότητας, φυλής ή θρησκείας. Ακολουθεί μελέτη του τόσο ως προς  τη μορφή όσο και ως προς το περιεχόμενό και διατυπώνονται προφορικά τα συμπεράσματα που προκύπτουν.

 β. Οι μαθητές συντάσσουν ερωτηματολόγιο με σκοπό να κάνουν τη δική τους μικρή έρευνα στο σχολείο και να διερευνήσουν τις ρατσιστικές και ξενοφοβικές τάσεις που πιθανόν υπάρχουν μεταξύ των συμμαθητών τους.

 

6ο δίωρο

επιδιώξεις:

 

Ø      Άσκηση στην κατασκευή στατιστικού πίνακα.

Ø      Παραγωγή γραπτού λόγου (διατύπωση συμπερασμάτων έρευνας).

 

 Τα παιδιά κωδικοποιούν τις απαντήσεις που δόθηκαν στο ερωτηματολόγιό τους και συντάσσουν το δικό τους στατιστικό πίνακα. Ακόμη συντάσσουν κείμενο με τα αποτελέσματα της έρευνας και μαζί με το στατιστικό πίνακα τα αναρτούν στον πίνακα ανακοινώσεων του σχολείου προκειμένου να ενημερωθούν και τα υπόλοιπα παιδιά. Γίνεται επεξεργασία του στατιστικού πίνακα και του κειμένου με τα συμπεράσματα.

 

7ο δίωρο

επιδιώξεις:

 

Ø      Λογοτεχνική και αισθητική προσέγγιση του θέματος (απόσπασμα θεατρικού έργου, τραγούδια, αφίσες).

Ø      Παραγωγή προφορικού λόγου (συζήτηση).

Ø      Εξοικείωση με τις συμβάσεις της αφίσας και δημιουργία αφισών.

 

α. Μοιράζεται ένα μικρό απόσπασμα από τον “Έμπορο της Βενετίας” του Σαίξπηρ (βλ. υλικό σελ.27) και ακούγονται τα τραγούδια “Τι ωραία που είναι η αγάπη μου” και “Κι αν συ λευκός, νέγρος εγώ, άνθρωποι ίσος με ίσο”, όπου τα θύματα του ρατσισμού εκφράζουν τα συναισθήματά τους. Ακολουθεί συζήτηση. 

β. Επιδεικνύονται και σχολιάζονται αφίσες από το “Ευρωπαϊκό Έτος κατά του Ρατσισμού” (βλ. υλικό σελ. 28, σελ. 29). Στη συνέχεια οι μαθητές καλούνται να δημιουργήσουν τις δικές τους αφίσες με το ίδιο θέμα, τις οποίες τοιχοκολλούν στο σχολείο και στη γειτονιά τους.  

 

 

Πίσω