ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝ. ΠΑΙΔΕΙΑΣ & ΘΡΗΣΚ/TΩΝ Δ/ΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Π.Ε. ΤΜΗΜΑ Γ Μητροπόλεως 15 10185 ΑΘΗΝΑ Πληροφορίες: Στρατής Κορομηλάς Τηλέφωνο: 3230382

Αθήνα, 14- 4-1987 Αριθ. Πρωτ. Γ 1 / 206 ΠΡΟΣ: 1. Όλους τους Σχολικούς Συμβούλους Π.Ε. & Δ.Ε. 2. Όλες τις Δ/νσεις και τα Γραφεία Π.Ε.και Δ.Ε. 3. Όλες τις Παιδαγωγικές Ακαδημίες ΚΟΙΝ.: 1. Παιδαγωγικό Ινστιτούτο 2. Μαράσλειο Διδασκαλείο 3. ΣΕΛΜΕ- ΣΕΛΔΕ 4. ΔΟΕ – ΟΛΜΕ – ΟΙΕΛΕ –ΟΛΤΕΕ 5. Παιδαγωγικά Τμήματα των Πανεπιστημίων 6. Γ.Γ.Λ.Ε. – Γ.Γ.Ν.Γ. 7. Γραφεία Νομαρχών

Θέμα: Η εκπαίδευση των παιδιών των τσιγγάνων

Απευθυνόμαστε σε όλους τους εκπαιδευτικούς για να επισημαίνουμε το έντονο ενδιαφέρον και αν εκφράσουμε τη βαθιά ανησυχία μας για τα εκπαιδευτικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα παιδιά των τσιγγάνων. Τη φύση και την κρισιμότητα των προβλημάτων αυτών περιγράφει στην έκθεση της η ομάδα εργασίας του ΥΠΕΠΘ για την εκπαίδευση των τσιγγανόπουλων. Τα περισσότερα απ’ τα παιδιά των τσιγγάνων και ιδιαίτερα εκείνα, που οι οικογένειες τους μετακινούνται από τόπο σε τόπο, δε φοιτούν καθόλου στο Νηπιαγωγείο. Πολλά δεν εγγράφονται στο Δημοτικό Σχολείο. Όσα φοιτούν στο σχολείο δυσκολεύονται στην προσαρμογή και στα μαθήματα τους.

Αποθαρρύνονται εύκολα, απουσιάζουν τακτικά ή εγκαταλείπουν οριστικά το σχολείο. Η εννιάχρονη υποχρεωτική εκπαίδευση είναι σχεδόν ανεφάρμοστη γι’ αυτά.

Δε διαθέτουμε τα στατιστικά στοιχεία και τις πληροφορίες που απαιτούνται για να εκτιμήσουμε την έκταση των προβλημάτων αυτών, τις αιτίες που τα προκαλούν και τις συνέπειες που έχουν για την κοινωνική και οικονομική ζωή της χώρας.

Από εκθέσεις σχολικών συμβούλων και άλλων φορέων διαπιστώνουμε ότι τα προβλήματα αυτά εμφανίζονται σε ορισμένες περιοχές της χώρας. Αφορούν μικρό ποσοστό του συνόλου του μαθητικού πληθυσμού.

Αποτελούν την κυριότερη εστία αναλφαβητισμού. Υποθάλπουν την εκπαιδευτική ανισότητα και την κοινωνική μειονεξία στη χώρα μας.

Ο νομαδισμός των τσιγγάνων, η φτώχεια, ο αναλφαβητισμός, οι προκαταλήψεις και οι διακρίσεις, ο ιδιαίτερος τρόπος ζωής, η κοινωνική απομόνωσή τους, ο φόβος προς το σχολείο, αλλά και το ίδιο το σχολείο μερικές φορές δυσκολεύουν τη σχολική ένταξη και την κοινωνική ενσωμάτωση.

Οι ευθύνες μας και οι κίνδυνοι που δημιουργούνται απ’ τη διαιώνιση μιας τέτοιας κατάστασης, δεν είναι δυνατό να αγνοούνται πια σήμερα.

Ο αποκλεισμός των παιδιών των νομάδων τσιγγάνων απ’ το σχολείο στερεί αυτά από την δυνατότητα μόρφωσης και επαγγελματική εξάσκησης. Ενισχύει την κοινωνική επιθετικότητα και την ανεργία και δημιουργεί αναστολές στην κοινωνική πρόοδο και στη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος.

Είναι καιρός να αναγνωρίσουμε την ιδιαιτερότητα των Ελλήνων τσιγγάνων. Να εκτιμήσουμε τις υπηρεσίες που προσφέρουν στην πατρίδα την αξία της συμμετοχής τους στην οικονομική ζωή της χώρας και την πρωτότυπη συμβολή τους στην πολιτιστική ζωή του τόπου μας.

Οι σχολικοί φορείς και ιδιαίτερα οι εκπαιδευτικοί έχουν τη δυνατότητα να διαδραματίσουν αποφασιστικό ρόλο προς την κατεύθυνση αυτή. Είναι μάλιστα ευκαιρία να συγχαρούμε όλους εκείνους τους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι συνεχίζοντας την ιστορική συμβολή του κλάδου τους στην ανάπτυξη της χώρας έχουν την ευαισθησία και την πρωτοβουλία να ασχολούνται με τα προβλήματα των παιδιών των μη προνομιούχων οικογενειών της πατρίδας μας.

Παροτρύνουμε όλους τους εκπαιδευτικούς μας να προσπαθήσουν να ενημερωθούν για τις συνθήκες ζωής των παιδιών που διαμένουν μόνιμα ή προσωρινά στη σχολική τους περιοχή. Να βοηθήσουν αυτά που έχουν ανάγκη. Να μεριμνήσουν για τους αδύνατους στα μαθήματα μαθητές. Να προστατεύσουν τα δικαιώματα των μαθητών τους, όταν αυτά προσβάλλονται από την άγνοια ή την αδιαφορία μερικών γονέων ή καταπατούνται από διαθέσεις εκμετάλλευσης ή παρεμποδίζονται από γραφειοκρατικές διαδικασίες.

Είναι ανάγκη να προωθήσουμε τις σχέσεις συνεργασίας με τους γονείς και τον κοινωνικό περίγυρο του σχολείου. Να προκαλέσουμε το ενδιαφέρον και την ευαισθησία των μόνιμων κοινοτήτων για την κατανόηση των προβλημάτων των τσιγγάνων και την αναγνώριση της τσιγγάνικης προσωπικότητας.

Να προσεγγίσουμε τους τσιγγάνους γονείς, ώστε να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη τους. Να τους πείσουμε για τα καταστρεπτικά αποτελέσματα που έχει η απομάκρυνση των παιδιών τους απ’ τα σχολεία.

Η δημιουργία κλίματος αποδοχής των παιδιών τσιγγάνικης καταγωγής στα σχολεία μας, αναδιάρθρωση του ωρολογίου προγράμματος, η κατάλληλη παιδαγωγική συμπεριφορά και οι στενές διαπροσωπικές σχέσεις είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την εκούσια προσέλευση και παραμονή τους στο σχολείο.

Επιστημονικές έρευνες που έγιναν τα τελευταία 15 χρόνια στο διεθνή χώρο αποδεικνύουν ότι η ενσωμάτωση των μαθητών με ελαφρές έως μέτριες δυσκολίες μάθησης στις κανονικές τάξεις παρέχει σοβαρά πλεονεκτήματα τόσο από γνωστική όσο και από κοινωνική άποψη. Γι’ αυτό δεν είναι αποδεκτή οποιαδήποτε διάκριση ή διαχωρισμός των παιδιών των τσιγγάνων απ’ τα παιδιά της τάξης τους, εκτός μόνο όταν γίνεται για πολύ περιορισμένο χρόνο, για ορισμένα μαθήματα και με σκοπό την παροχή ενισχυτικής διδασκαλίας σ’ αυτά. Ο συμβουλευτικός ρόλος του δασκάλου, η συνεργατική διαδικασία μάθησης και η εξατομίκευση της διδασκαλίας συμβάλλουν ουσιαστικά στην επιτυχία των προγραμμάτων ένταξης.

Οι διευθυντές των σχολείων σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς τους γονείς και άλλους κοινωνικούς φορείς να διερευνήσουν το πρόβλημα των παιδιών που δε φοιτούν στο σχολείο τους. Να προχωρήσουν στις ενέργειες που θεωρούν απαραίτητες για την αντιμετώπισή του. Να δέχονται με ευχαρίστηση κάθε παιδί της περιοχής τους, που έρχεται για να φοιτήσει στο σχολείο τους και να φροντίζουν οι ίδιοι για τις απαιτούμενες γραφειοκρατικές διαδικασίες. Να δείξουν κατανόηση και μεγάλη προσοχή για τα παιδιά των νομάδων τσιγγάνων. Αν μερικά απ’ τα παιδιά αυτά έχουν μεγάλη ηλικία μπορούν να κατατάσσονται σε αντίστοιχη με την ηλικία τους τάξη, εφόσον παρακολουθούν εντατικά προγράμματα διδασκαλίας στη γλώσσα και στα μαθηματικά, που οργανώνονται απ’ το ίδιο το σχολείο ή από εξωσχολικούς φορείς ( ΝΕΛΕ, ΟΤΑ, Σύλλογοι κλπ. ). Κάθε παρεχόμενη διευκόλυνση για τη σχολική ένταξη των παιδιών αυτών είναι όχι μόνο επιτρεπτή, αλλά και επιβεβλημένη.

Οι σχολικοί σύμβουλοι είναι αρμόδιοι για τη σχετική παιδαγωγική επιστημονική καθοδήγηση και ενίσχυση των εκπαιδευτικών. Η πλήρης εκμετάλλευση των διευκολύνσεων που προσφέρουν τα νέα αναλυτικά προγράμματα και βιβλία, ο καταρτισμός και η εφαρμογή προγραμμάτων φροντιστηριακής διδασκαλίας, η ευρύτερη ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των γονέων και της κοινωνίας γενικότερα, η οργάνωση σχετικών σεμιναρίων, η ενθάρρυνση πρωτοβουλιών, είναι μερικές απ’ τις δραστηριότητες που μπορούν και πρέπει να αναπτύξουν στον τομέα της εκπαίδευσης των παιδιών των τσιγγάνων.

Οι προϊστάμενοι των Δ/νσεων και των Γραφείων Π.Ε. και Δ.Ε. να λαμβάνουν υπόψη τις σχετικές εισηγήσεις των σχολικών συμβούλων και να συνεξετάζουν τις δυνατότητες αξιοποίησης του προσωπικού και των μέσων που έχουν στη διάθεση τους.

Να παρέχουν κάθε δυνατή διοικητική, οικονομική και ηθική στήριξη για την επιτυχία της σχολικής και κοινωνικής ένταξης των μη προνομιούχων μαθητών μας. Στις προτάσεις για προαγωγές και ιδρύσεις σχολείων να συνυπολογίζουν τα παιδιά αυτά που διαμένουν μόνιμα ή προσωρινά στην περιφέρεια τους. Να αξιοποιούν πλήρως τις αντισταθμιστικές παροχές και τις ρυθμίσεις που προβλέπει ο Ν. 1566/85 για την μεταφορά μαθητών κλπ. Να παρακολουθούν και να ελέγχουν την εγγραφή όλων των μαθητών στην Α τάξη του Γυμνασίου εφαρμόζοντας με ελαστικότητα το νόμο για την εννιάχρονη υποχρεωτική τους φοίτηση στο σχολείο.

Πρόθεση μας είναι να στηρίξουμε και να συντονίσουμε τις προσπάθειες όλων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων εκπαίδευσης των τσιγγάνων ως και άλλων παρόμοιων κοινωνικών ομάδων. Οι προϊστάμενοι των Δ/νσεων Σπουδών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης του ΥΠΕΠΘ να συγκροτήσουν άτυπες ομάδες σχολικών συμβούλων για τη συγκέντρωση στατιστικών στοιχείων και πληροφοριών για το θέμα αυτό. Να αναλάβουν την προώθηση και την παρακολούθηση των σχετικών δραστηριοτήτων ή προτάσεων και να μας ενημερώνουν τακτικά..

Εσωτερική διανομή Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ

1. Δ/νση Σπουδών Α/θμιας Εκπ/σης

2. Δ/νση Σπουδών Β/θμιας Εκπ/σης ΔΗΜΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Πίσω